Lactose is de suiker die in melk voorkomt, ook wel melksuiker genoemd. Lactose wordt in de dunne darm gesplitst door het enzym lactase. Dit enzym wordt gemaakt op de toppen van deze darmvlokken. Als de darmtoppen zijn beschadigd door coeliakie, wordt dit enzym tijdelijk niet zo goed aangemaakt. Het kan daarom voorkomen dat je een tijdelijke lactose-intolerantie hebt. De lactose komt dan ongesplitst in de dikke darm terecht, waar de bacteriën de lactose gaan vergisten.
Dit geeft klachten als opgezwollen buik, diarree, of buikkrampen. Bij sommige mensen wordt dan ook geadviseerd om tijdelijk een lactosebeperkt dieet te volgen. Zodra de dunne darm weer hersteld is, dan wordt het enzym lactase weer goed aangemaakt en is de intolerantie voorbij.
Er wordt wel eens gesuggereerd dat een lactosebeperkt dieet helpt om de darmwand sneller te laten herstellen. Hier is geen bewijs voor. Een lactosebeperkt dieet is dan ook niet nodig als je coeliakie hebt. Een lactosebeperking is alleen aan te raden als je merkt dat je na het drinken van een beker melk, last hebt van een opgezwollen buik of diarree. Overleg met je behandelend mdl-arts of diëtist of jij ook een lactosebeperkt dieet moet volgen.
Een geheel lactosevrij dieet is vrijwel nooit nodig. Meestal is het voldoende om lactosebeperkt te eten. Bij lactose-intolerantie moet je namelijk grote hoeveelheden lactose vermijden en is het vaak al voldoende om melk, yoghurt en kwark te vervangen door lactosevrije varianten. Het is dus niet zo dat je alle etiketten hoeft te lezen om lactose op ingrediënten niveau te vermijden. Het vervangen van melk door lactosevrije melk of een plantaardige variant is het belangrijkste.
In melk en melkproducten zit lactose. Maar de hoeveelheid verschilt erg per product. Zo zit in zure producten (karnemelk, yoghurt, kwark) veel minder lactose dan in gewone melk. En in harde kaas en roomboter zit nauwelijks lactose. Het verschilt per persoon hoeveel lactose je nog kunt verdragen.
In de volgende producten zit lactose:
Ook zitten er in diverse producten lactose als toevoeging als smaak- of geurstof of om de consistentie te verbeteren of het volume te vergroten. Het vrijwel nooit nodig om deze producten te vermijden.
Aanduidingen op de verpakking waaruit blijkt dat lactose is toegevoegd:
Er zijn gelukkig ontzettend veel lactosevrije producten in de supermarkt. Zo zijn van nature lactose arm:
En zijn de volgende lactosevrije koemelkproducten verkrijgbaar:
Je kan ook kiezen voor plantaardige alternatieven, zoals:
Gelukkig is het lactosearme dieet bij coeliakie een tijdelijk dieet. En ook niet zo strikt als het glutenvrije dieet. Laat je begeleiden door een gespecialiseerde diëtist en zorg dat je het dieet nooit langer volgt dan nodig is. Melkproducten zijn immers een belangrijke leverancier van vitamine B2, B12, D en calcium. Een gespecialiseerde diëtist kan er ook voor zorgen dat je volwaardig blijft eten en geen tekorten oploopt door het glutenvrije dieet en/of lactosearme dieet.
Het tekort aan productie van lactase in de dunne darm kan je opvangen door het gebruik van lactase enzymen. Het gebruik van deze enzymen is handig als je uit eten gaat, of bij vrienden of familie gaat eten, zin hebt in een soft ijsje of een cappuccino op het terras. Je neemt dan vlak voordat je de eerste hap neemt een lactasepil. Het idee is dat de pil gelijktijdig met het lactose houdende voedsel in de maag terecht komt. Het enzym splitst de lactose, waardoor je geen klachten zult ervaren.
De lactase in vloeibare vorm is geschikt om niet-zure producten lactosevrij te maken. Zo kun je producten waarvan geen lactosevrije variant beschikbaar is makkelijk lactosevrij maken. Voeg een aantal druppels toe aan (biologische) melk, chocolademelk, koffiemelk, vla, slagroom, mascarpone of roomkaas. Handig als je een lactosevrije cheesecake wilt maken! Let op: de druppels zijn niet werkzaam in zure melkproducten zoals yoghurt(drink), karnemelk, kwark en zure room.
Er zijn diverse merken online te koop of je kiest voor een eigen huismerk van de drogist. De tabletten zijn verkrijgbaar in verschillende sterktes. Het is een kwestie van uitproberen welke sterkte voor jou voldoende helpt. Ook bestaan er tabletten waarvan je er maar 1 per dag hoeft te nemen en die de hele dag werken.
