Het glutenvrije dieet

Wat is gluten en waar zit het in?

Gluten is een eiwit dat van nature voorkomt in de volgende graansoorten: (khorasan)tarwe, spelt, rogge, gerst en gort. Gluten zit ook in producten die van deze granen zijn gemaakt. Denk aan brood, crackers, couscous, bulgur, pizza, pasta, paneermeel, koek, cake en taart. Het zit ook in producten waar je het niet direct in verwacht. Bijvoorbeeld in de ingrediënten van soepen (bindmiddel, vermicelli of vlees), in sauzen, sommige snoepjes, ijssoorten en bier. Ook deze producten moeten vermeden worden om ervoor te zorgen dat al het eten en drinken glutenvrij is.

Lees hier wat je wel en wat je niet kunt eten.

Waarom is het glutenvrije dieet de behandeling?

Wanneer je coeliakie hebt, wordt er door de inname van gluten een auto-immuunreactie in de darmen uitgelokt. Zo zorgt gluten voor ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Hierdoor beschadigen de darmvlokken. Bij langdurige schade aan het darmslijmvlies worden belangrijke voedingsstoffen niet goed meer opgenomen. Het is dus belangrijk om dit te voorkomen. Door ervoor te zorgen dat je geen gluten binnenkrijgt, zorg je ervoor dat de auto-immuunreactie niet op gang komt. Een strikt glutenvrij dieet is dus de behandeling.

Herstel dunne darm na diagnose

De meeste mensen die coeliakie hebben, voelen zich al beter na enkele dagen glutenvrij dieet. Klachten zoals misselijkheid, diarree, moeheid en een opgeblazen gevoel verdwijnen vaak binnen enkele weken. Soms kan het even duren voordat klachten verminderen of helemaal verdwijnen. Het duurt een aantal maanden tot jaren voordat de binnenkant van de dunne darm weer (volledig) is hersteld.

Omdat veel mensen met coeliakie graag willen weten wanneer de dunne darm hersteld is na de start van het glutenvrije dieet, hebben we deze vraag voorgelegd aan Dr. Peter Wahab, mdl-arts in het Rijnstate ziekenhuis en lid van onze Wetenschapelijke Adviesraad.

Dit is zijn antwoord:

‘Na klinisch onderzoek bij patiënten in Rijnstate ziekenhuis zag men na twee jaar bij ongeveer 40 procent van de mensen nog vlokatrofie. Na vijf jaar werd dit bij nog 15 procent van de patiënten gezien, en na tien jaar nog bij zo’n 12 procent van de patiënten. De definitie van herstel was hierbij het verdwijnen van de vlokatrofie. Bij veel mensen blijven er wel altijd ontstekingscellen aanwezig in de darm. Dit is dan niet terug te zien in de antistoffen in het bloed, het overig bloedbeeld of het ervaren van klachten. Enkel bij onderzoek van de darm zelf, via biopten, kan dit gezien worden. Mogelijk hangt deze uitkomst samen met het feit dat mensen soms toch een beetje gluten binnenkrijgen. Deze bevindingen lijken niet in verband te staan met een groter risico op complicaties op latere leeftijd.’  

Lees hier meer over vlokatrofie

Begeleiding van een diëtist

“Hoe pak je het glutenvrij eten aan? Waar begin je? Hoe doe je dat thuis? En hoe op je werk? Hoe hou je het vol? En wat nou als…? Waar haal ik de motivatie vandaan? Wat raak ik kwijt? Hoe ga ik daar mee om?” Dit zijn allemaal vragen die je kunnen bezighouden.

Het glutenvrije dieet betekent vaak een hele omschakeling in het dagelijks leven. Dit is niet voor iedereen even gemakkelijk. Om het dieet onder de knie te krijgen kan de begeleiding van een diëtist belangrijk zijn. Samen kunnen jullie antwoorden vinden op vragen en/of uitdagingen die je hebt. Ook kunnen jullie de volwaardigheid van het dieet onder de loep nemen en ervoor zorgen dat er geen voedingsstoftekorten ontstaan.

Alle diëtisten die zijn aangesloten bij het NCV-diëtistennetwerk hebben onze hoogwaardige scholing gevolgd, weten als geen ander raad met de dieetvoorschriften en zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen omtrent het glutenvrije dieet. Een gespecialiseerde NCV-diëtist bij jou in de buurt vind je op deze pagina.

Is er een medicijn tegen coeliakie?

Nee. Hoewel er soms artikelen verschijnen over onderzoek naar middelen die gluten in het lichaam (helpen) afbreken of de ontwikkeling van een vaccin tegen coeliakie, is er op dit moment geen enkel middel op de markt waarmee coeliakie, dermatitis herpetiformis of glutensensitiviteit (NCGS) te genezen is.

Lees hier het artikel uit Glutenvrij Magazine over de laatste stand van zaken wat betreft onderzoek naar het ontwikkelen van medicijnen.

Wat zijn glutenenzymen?

Op dit moment zijn er meerdere spijsverteringsenzymen op de markt. Door sommige mensen wordt het ook wel ‘de glutenpil’ genoemd. Fabrikanten van deze enzymen beweren dat zij in de maag gluten afbreken. De producenten van deze middelen claimen allemaal dat het mensen met coeliakie kan behoeden voor klachten na het onbedoeld binnenkrijgen van gluten (kruisbesmetting). 

Lees hier alles over de glutenenzymen

Alternatieve behandelmethoden

Ook zijn er geen alternatieve behandelmethoden. Tot nu toe is de enige veilige en effectieve behandeling van coeliakie het weglaten van alle gluten (ook sporen ervan) uit de voeding. Daarbij moet de voeding wel volwaardig blijven.