Gerelateerde aandoeningen
Overige gerelateerde aandoeningen
Coeliakie komt nogal eens voor in relatie met andere aandoeningen.
Cystic fibrosis
Cystic fibrosis, ook wel bekend als taaislijmziekte, is een aangeboren, erfelijke en ongeneeslijke ziekte. Bij deze ziekte werken de slijmvormende cellen in het lichaam niet goed. Als gevolg hiervan is het slijm door het hele lichaam heen te taai. Hierdoor werken diverse organen zoals de longen, de alvleesklier en voortplantingsorganen niet goed en wordt de functie van deze organen steeds slechter.
Leveraandoeningen
Verschillende soorten leveraandoeningen kunnen een relatie hebben met coeliakie. De lever is een van de grootste en belangrijkste organen in het lichaam. Het slaat vitamines, suikers, vetten en andere voedingsstoffen uit het voedsel op. De lever produceert allerlei stoffen die het lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Het breekt ook schadelijke stoffen, zoals alcohol en andere giftige chemicaliën, af en verwijdert afvalstoffen uit het bloed. De lever is voor de mens van levensbelang, het is het centrale stofwisselingsorgaan van het lichaam.
Verhoogde leverwaarden
Bij ongeveer 36-47% van de volwassenen en kinderen met een vastgestelde diagnose van coeliakie blijkt uit bloedonderzoek dat er sprake is van verhoogde leverenzymen (transaminasen). Normalisatie van deze waarden vindt meestal plaats binnen 6 tot 12 maanden na start van het glutenvrij dieet.
Leververvetting
Leververvetting is een stapeling van vet in de lever. De lever speelt een belangrijke rol bij de vetstofwisseling. Als er iets mis gaat in die vetstofwisseling, kan de lever steeds meer vet gaan opslaan in de levercellen. Met het vet worden van de lever als gevolg. Leververvetting kan (gedeeltelijk) herstellen als de oorzaak van de leververvetting op tijd wordt weggenomen.
Endometriose
Endometriose is een veelvoorkomende chronische gynaecologische ziekte die ongeveer 10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft. Aan de binnenkant van de baarmoeder zit een laagje slijmvlies. Als je endometriose hebt, zit er weefsel dat daarop lijkt ook buiten de baarmoeder. Het is een goedaardige aandoening, die niet vanzelf overgaat. Symptomen van endometriose zijn onder meer zware menstruatie, buikpijn en bekkenpijn, abnormale menstruatiecycli en onvruchtbaarheid. Het verband tussen endometriose en coeliakie wordt momenteel meer in twijfel getrokken. Het laatste nieuws hierover lees je via deze link: Glutenvrij dieet niet aan te bevelen bij endometriose | Maastricht UMC+ (mumc.nl)
Microscopische colitis (MC)
Microscopische colitis (MC) (ook collagene colitis genoemd) is een zeldzame ontstekingsziekte van de dikke darm. Dit is alleen te herkennen met behulp van microscopisch onderzoek van biopten uit de dikke darmwand. De oorzaak van collagene colitis is nog niet bekend. Een uitgebreide literatuurstudie laat zien dat er een verband is tussen coeliakie en microscopische colitis.
ADHD
In Nederland hebben 2,1% van de volwassenen en 2,9% van de kinderen de diagnose ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder). ADHD is een meestal aangeboren en erfelijke afwijking van kleine onderdelen van de hersenen. Dit kan ervoor zorgen dat iemand zich moeilijk kan concentreren en snel afgeleid is (aandachtsproblemen), ondoordacht beslissingen neemt en te snel tot actie overgaat (impulsiviteit) en lichamelijk overactief is of zich altijd onrustig voelt (hyperactiviteit). Kinderen en volwassenen met coeliakie lijken een hoger risico op ADHD te hebben dan de algemene bevolking.
Fenomeen van Raynaud
Bij het fenomeen van Raynaud stroomt er aanvalsgewijs kortdurend minder of geen bloed naar de bloedvaten van de vingers of tenen. Die kunnen hierdoor pijn gaan doen. Dit komt doordat spiertjes in de wand van het bloedvat plotseling samentrekken (bijvoorbeeld door kou of spanning). Door deze krampen wordt het bloedvat te smal en kan het bloed er niet goed meer door stromen. Als de klachten het gevolg zijn van een onderliggend probleem spreekt men van het fenomeen van Raynaud/secundaire Raynaud; is er geen andere oorzaak voor te vinden dan noemt men het de ziekte van Raynaud/primaire Raynaud.
PDS en coeliakie
Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal. Het kenmerkt zich door buikpijn, problemen met de ontlasting, een opgezette buik of winderigheid door gasvorming.
Er is een overlap tussen coeliakie en PDS wat betreft symptomen. Buikpijn, diarree, obstipatie en een opgeblazen gevoel komen bij beide voor. Dat maakt het stellen van de juiste diagnose wat lastig. De diagnose PDS mag in eerste instantie alleen gesteld worden als coeliakie en andere oorzaken, zijn uitgesloten. Maar zelfs als er coeliakie is vastgesteld, en klachten blijven aanhouden bij een glutenvrij dieet, kan PDS vastgesteld worden. Bij mensen met PDS komt coeliakie meer voor dan in de algemene bevolking. Van mensen met PDS heeft 2,6 tot 3,3 procent coeliakie, tegenover 0,5-1% van de algemene bevolking.
Hoe PDS precies ontstaat is nog onduidelijk. Wel zijn er veranderingen in het darmmicrobioom en het immuunsysteem en spelen genetische factoren een rol. Deze factoren kunnen ook zorgen voor een grotere kans op coeliakie. Dit zou het verband tussen PDS en coeliakie kunnen verklaren.
Heb je coeliakie en volg je een glutenvrij dieet, maar zijn je klachten niet helemaal weg? Misschien heb je niet alleen coeliakie maar ook PDS. Je bent er dan niet met alleen het mijden van gluten. Bespreek je klachten met je arts om te kijken wat je nog meer kunt doen om klachten te voorkomen.