Zin en onzin over gluten en coeliakie

Glutenvrij is hot. Dat betekent dat héél véél mensen meepraten over wat gezond is en wat niet. Maar klopt dat allemaal wel? Check wat waar is en wat niet.

zin_onzin

  • Mensen met coeliakie zijn meestal te dun

    Dit klopt niet. Er is geen relatie tussen coeliakie en je gewicht. Afvallen en aankomen kan voorkomen voor en na de diagnose. Het gewicht zegt bij zowel kinderen als volwassenen dus niks over of je wel of geen coeliakie kunt hebben.

  • Gluten zitten in granen

    Dat is te kort door de bocht. Gluten is het woord voor eiwitten die voorkomen in sómmige granen: tarwe, rogge, gerst (gort), spelt en khorasan tarwe. Er zijn gelukkig ook heel veel granen en pseudogranen die géén gluten bevatten, bijvoorbeeld gierst, amaranth, boekweit, haver, mais, teff. Let er wel op: deze granen zijn van nature glutenvrij, maar het beste is om deze met een glutenvrij logo of een glutenvrije claim te kopen. Bij haver is dit in ieder geval zeer belangrijk; de haveraren worden vaak op het land al besmet met gluten van de ernaast verbouwde tarwearen.

    Lees ook:
    Glutenvrije haver

  • Coeliakie, glutenallergie of glutenintolerantie: het is allemaal hetzelfde

    Dit klopt niet.

    Om uit te kunnen leggen waarom coeliakie geen allergie is en ook geen intolerantie is het handig om meer te weten over wanneer iets een allergie is en wanneer iets een intolerantie is.

    Allergie

    • Het immuunsysteem is WEL betrokken
    • Je kunt er niks van eten, ook geen sporen
    • Kan levensbedreigend zijn
    • Reactie vindt meestal meteen plaats of tot 2 uur na het eten van het allergeen
    • Diagnose d.m.v bloedonderzoek
    • Komt voor bij 2-3% vd mensen

     Intolerantie

    • Het immuunsysteem is NIET betrokken
    • De hoeveelheid die je kunt eten is bij iedereen anders
    • Niet levensbedreigend
    • Reactie vindt plaats tot 72 uur na het eten van het allergeen
    • Diagnose d.m.v. eliminatie-provocatie
    • Komt voor bij 25% vd mensen

    Je ziet, coeliakie/gluten is een vreemde eend in de bijt, omdat het niet voor 100% past in één van deze twee classificaties. Gluten is dus een uitzondering! Want je immuunsysteem is wel betrokken. Ook wordt de diagnose vastgesteld door een arts en het advies is gluten vermijden; een strikt glutenvrij dieet.

    Lees ook:
    Glutenallergie, -intolerantie, -sensitiviteit of coeliakie?

  • Glutensensitiviteit en glutengevoeligheid is hetzelfde

    Dat klopt.

    Met glutensensitiviteit en glutengevoeligheid bedoelen we hetzelfde. Dat is een erkende aandoening van mensen bij wie geen sprake is van coeliakie maar die wel de verschijnselen vertonen en goed reageren op een glutenvrij dieet.  We noemen het ook wel non-coeliakie glutensensitiviteit (NCGS). Lees hier meer over glutensensitiviteit.

  • Coeliakie is hetzelfde als glutenintolerantie

    Dat klopt niet.

    Coeliakie wordt in de volksmond vaak glutenintolerantie genoemd. Een intolerantie betekent dat je wel een beetje van het betreffende allergeen kan verdragen, zoals bij lactose-intolerantie. Coeliakie is een auto-immuunziekte die uitgelokt wordt door de inname van gluten en komt alleen voor bij mensen met een erfelijke aanleg. Lees hier meer over coeliakie.

  • Coeliakie en tarweallergie zijn hetzelfde

    Dat klopt niet.

    Tarweallergie is een allergische reactie op voedingsmiddelen die tarwe bevatten. Tarweallergie treedt op wanneer het lichaam antilichamen aanmaakt tegen eiwitten die in tarwe worden aangetroffen.Tarweallergied komt zelden voor. Coeliakie is geen allergie of een intolerantie maar een auto-immuunziekte die uitgelokt wordt door de inname van gluten en komt alleen voor bij mensen met een erfelijke aanleg.

    Door het eten van gluten ontstaan voornamelijk ontstekingsreacties in het darmslijmvlies van de dunne darm. Maar de ziekte kan zich overal in het lichaam uiten zoals in de huid, gewrichten en hersenen. 

    De ziekte wordt gekarakteriseerd door de genen HLA-DQ2 en/of DQ8, verschillende symptomen, specifieke antistoffen in het bloed, en een ontsteking in de dunne darm.

    Lees hier meer over het verschil tussen een allergie en een intolerantie.

  • Mijn antistoffen zijn zo hoog, ik heb geen darmbiopt meer nodig voor de diagnose.

    Op dit moment is een darmbiopt bij volwassenen nog steeds echt nodig voor het stellen van de diagnose. Steeds vaker beslissen artsen in het land om bij hoge antistoffen de biopt maar achterwege te laten, want, zo stellen ze “het is zo goed als zeker dat u coeliakie heeft”. Ze denken hiermee de patiënt een plezier te doen, door de ingreep van een biopt achterwege te laten. Maar eigenlijk doe je de patiënt hiermee tekort. Want wat als het geen coeliakie blijkt te zijn, maar je krijgt wel de diagnose? Dan zit je levenslang onterecht op een strikt glutenvrij dieet. Je wilt dus eigenlijk wel echt zeker weten dat het coeliakie is en niet een andere aandoening.

    Bij kinderen kan in sommige gevallen een darmbiopt achterwege blijven. Daarvoor moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan.

    Bij volwassenen wordt nu wel door een groep wetenschappers gekeken of in sommige gevallen de biopt achterwege kan blijven. Maar zolang deze nieuwe richtlijn nog niet is uitgevaardigd, blijft de darmbiopt de gouden standaard voor diagnose. Maar ook is het biopt van belang om de behandeling te kunnen monitoren. Lees hier het artikel daarover.

  • Glutenvrij is heel gezond

    Helaas klopt dat niet. Aangezien granen en vooral tarwe een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel, kun je gluten en dus granen niet zo maar weglaten. Zonder aanvullende maatregelen leidt glutenvrij eten tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden. Je moet dus nadenken over vervangers voor de vezelrijke tarwe.

    Daarnaast zijn helaas de speciale glutenvrije producten die in de handel zijn, niet allemaal even gezond. Een groot aantal van deze producten bevat méér suiker, zout en vet dan ‘normale’ producten en mínder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen.

    Lees ook: Hoe eet ik gezond en glutenvrij

  • De hype rond glutenvrij eten komt coeliakie patiënten ten goede

    Op het eerste gezicht ligt het voor de hand om het zo te zien. Maar eigenlijk is het tegendeel waar; door de hype voelen mensen met coeliakie zich minder geaccepteerd. Hun ziekte wordt minder serieus genomen. Iemand die vrijwillig glutenvrij eet, hoeft het niet zo serieus te nemen. 

    De gevolgen zie je onder andere terug in de horeca. Restaurants zetten 'glutenvrij' op de kaart omdat het goed klinkt, maar de kok heeft niet altijd de kennis om 100% glutenvrij te koken. Terwijl dat voor coeliakie-patiënten heel belangrijk is. 

    Lees ook:
    Lekker glutenvrij uit eten

  • Gluten kunnen ook via de huid worden opgenomen in het lichaam

    Gluten kunnen niet door de huid worden opgenomen, tenzij je een diepe en open wond hebt. Als je een reactie krijgt op cosmeticaproducten of toiletartikelen, overweeg dan een alternatieve boosdoener zoals een allergische reactie op een of meer ingrediënten.

    Belangrijk: vergeet niet je handen te wassen na het aanbrengen van een glutenbevattend haar- of cosmetisch product om onbedoelde inname via de mond van gluten te voorkomen. Lees hier meer over gluten in verzorgingsproducten.

  • Iemand met coeliakie kan best een keer smokkelen

    Wordt tijdens het glutenvrije dieet af en toe gesmokkeld, dan reageren witte bloedcellen van het afweersysteem in de wand van de dunne darm heftig op gluten. Als gevolg hiervan kunnen er opnieuw ontstekingen ontstaan in de dunne darm. De klachten die je wel of niet ervaart na het eten van een glutenbevattend product geven geen goed beeld van het proces in het lichaam. Geregeld een glutenbevattend product eten is om deze reden onverstandig en wordt sterk afgeraden!

  • Ik kan geen stamceldonor worden als ik coeliakie heb

    Helaas is dat juist. Op de website van Matchis (het Nederlands centrum voor stamceldonoren) staat dat mensen met een chronische ziekte (zoals coeliakie) geen stamceldonor kunnen worden. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van een medicijn dat een bestaande auto-immuunziekte kan verergeren. Als je stamceldonor bent, dan krijg je medicatie toegediend om de stamcellen als het ware naar het bloed te lokken. In dit medicijn zitten echter géén gluten. Maar waarom kan dit medicijn dan de klachten van coeliakie verergeren? Immers, bij coeliakie word je alleen zieker als je gluten binnenkrijgt. Hoe werkt dit mechanisme bij coeliakiepatiënten? 

    Een voorlichter van Matchis legt uit: 'Het middel (GCSF) werkt direct op het immuunsysteem van de patiënt. Ongeacht welke auto-immuunziekte de patiënt heeft, het onderliggende mechanisme van de ziekte wordt getriggerd. Namelijk het auto-immuun mechanisme. GCSF is een groeifactor en heeft een direct effect op ontstekingscellen die een rol spelen bij auto-immuunziekten. GCSF activeert deze ontstekingscellen. In dit geval wordt de ontstekingsreactie die in de darm kan ontstaan door gluten direct aangespoord door de groeifactor. De groeifactor zal dus voor dezelfde symptomen zorgen als de gluten doen.
    Ook bij gezonde mensen worden bijvoorbeeld de witte bloedcellen extra geactiveerd door GCSF. Bij gezonde mensen is het alleen zo dat deze cellen zich niet tegen het eigen lichaam richten, wat wel gebeurt bij auto-immuunziekten. Mensen zonder een auto-immuunziekte hebben dus geen last van dit effect.'

Uitgelicht

Behandeling

Alles over de follow-up bij coeliakie

Lees meer over 'Alles over de follow-up bij coeliakie'
Symptomen en klachten

Symptomen en klachten bij coeliakie

Lees meer over 'Symptomen en klachten bij coeliakie'
Erfelijkheid

Is coeliakie erfelijk?

Lees meer over 'Is coeliakie erfelijk?'
Diagnose

Waarom is een diagnose zo belangrijk?

Lees meer over 'Waarom is een diagnose zo belangrijk?'

Uitgelicht

Gezond glutenvrij

Wat kan ik wel en wat kan ik niet eten?

Lees meer over 'Wat kan ik wel en wat kan ik niet eten?'
Veilig glutenvrij

Producten met het Crossed Grain keurmerk

Lees meer over 'Producten met het Crossed Grain keurmerk'
Productgroepen

Granen en alternatieven

Lees meer over 'Granen en alternatieven'
Gluten in non-food

Gluten in knutselmaterialen

Lees meer over 'Gluten in knutselmaterialen'

Uitgelicht

Recept van de maand

Vis op zijn Thais

Lees meer over 'Vis op zijn Thais'
Veelgestelde vraag

Welke broodbakmachine kan ik het beste kopen?

Lees meer over 'Welke broodbakmachine kan ik het beste kopen?'
Bakworkshop

Wil je ook glutenvrij leren bakken?

Lees meer over 'Wil je ook glutenvrij leren bakken?'
Keukeninrichting

Hoe houd je je keuken glutenvrij?

Lees meer over 'Hoe houd je je keuken glutenvrij?'

Uitgelicht

Op kamp

Goed voorbereid op kamp

Lees meer over 'Goed voorbereid op kamp'
Op de middelbare school

Glutenvrij eten als je naar de middelbare school gaat

Lees meer over 'Glutenvrij eten als je naar de middelbare school gaat'
18-28 jaar

Ontmoet andere jongeren met coeliakie

Lees meer over 'Ontmoet andere jongeren met coeliakie'
Veelgestelde vraag

Kan ik uit hetzelfde glas drinken van iemand die gluten heeft gegeten?

Lees meer over 'Kan ik uit hetzelfde glas drinken van iemand die gluten heeft gegeten?'